mimisch
zelfportret
oftewel het ontstaan van
de Profeet-Dwaas voor wereldvrede
JEUGD
2 In 1960
ontwaakt Kres in zijn hart (‘een blijvende gesteldheid van onvoorwaardelijk
liefhebben’), en treft daar een 3-voudig, onweerstaanbaar talent:
profeet-dichter-dwaas. Zijn focus is wereldvrede. Hij brengt uren door in passieve
stilte, of zwerft door de bossen, houdt toespraken op heuvels, spreekt of zingt
in meer talen, ontdekt zijn mimische dwaasheid, en schrijft als een razende, op
ritme, alles gericht aan onze hele mensheid.
Zijn gedrag (ervaart hij) voltrekt zich ‘vanuit
een innerlijke en mondiale noodzaak’. Kres neemt een definitief besluit: ‘Hoe
bedreigend uitzonderlijk ook, ik zeg JA tegen mijn persoon, en DANS HEM, wat er
ook gebeurt.’
3 In 1960 staat Kres op de rand van het podium in Apeldoorns Gymnasium,
en zegt (met tragi-komische overdrijving): ‘Ik kijk, ik kijk in mijzelf.’
Waarna een absurde pantomime volgt, die de rector in zijn klassieke school niet
kan aanzien. De rector springt op het podium, trekt het gordijn dicht, en verdeelt
de zaal in felle voor- en tegenstanders.
Als eerste student
van het Gymnasium begint Kres ook te regisseren.
Zijn pen schrijft sinds
1960 in een dagboek, uit de losse pols. Een basaal schrijven waaruit al zijn komende
creaties voortkomen.
4 In 1963 zit hij in militaire dienst. ‘Dit is een goeie situatie om mijzelf
te testen. Opdracht: Blijf jezelf trouw onder alle omstandigheden’. Bij de
keuring voor officier is de laatste vraag: ‘Denk je dat je geschikt bent voor
officier?’ ‘Bijzonder geschikt’, zegt Kres. ‘Waarom?’ ‘Omdat ik zeer goed zal kunnen
opschieten met de soldaten.’ Afgekeurd.
Hij wordt soldaat en
krijgt respect. Zo doet hij b.v yoga (staat o.a op zijn hoofd, en slaapt met
ieders toestemming op de tafel in de groepskamer). Als hij zich bij officieren moet
melden, zegt hij: ‘René Kres meldt zich’. Met hilarische situaties als gevolg,
want de vereiste tekst is ‘Soldaat Kres meldt zich’. Als hij (waar mogelijk, weerloos,
met dichte ogen) van het zonnetje geniet, ontstaat er een enorme opschudding.
5 September 1964, Kres
zit in Antwerpen in Belgie op de Theater Hogeschool Herman Teirlink. Eind
december loopt hij de kamer van de directeur binnen, en zegt: ‘Ik stop met uw
school. Uw school is zeer goed, maar leidt op tot uitvoerend acteur. Ik ben van
aanleg een maker-speler, en krijg hier veel te veel les. Wat ik nodig heb, is 3 dagen in een lege studio
met als opdracht: ‘Maak iets.’ De directeur ontploft: ‘Wat jij in je hoofd
hebt, is soep, soep, soep! Je reinste Nietschiaanse hoogmoed!’
EEN
BEROEP
6 In 1965 (na een
aantal maanden terug in Apeldoorn) valt de pantomimespeler Jan Bronk als
geroepen uit de lucht. Hij is oprichter, directeur, artistiek leider van
Nederlands Mime Theater in Amsterdam, en zoekt nog enkele spelers voor
theaterseizoen 1965/66. Na enkele minuten van uitwisseling is Bronk overtuigd van
Kres’ geschiktheid, en Kres zegt ja (maar schrijft zich tegelijk in voor
filosofie aan de Universiteit van Amsterdam).
Hij volgt geen colleges, de repetities met het
Nederlands Mime Theater beginnen al in augustus, en overtuigen hem direct. Kres
blijft 2 jaren speler in de troupe (65/66 en 66/67), en wordt op meesterlijke
wijze door Bronk ingewijd in de basale mime-techniek, als maker-speler en als
docent (waarna specialisatie naar voorkeur mogelijk is). In die periode speelt
ook Peter Faber in de troupe, en geeft Bronk voor 66//67 de artistieke leiding aan
Rob van Reijn.
Kres ziet de tragi-komische, figuratieve
pantomime als de hoofdstroom van zijn talent. Hij verlaat de troupe na 2 jaar,
om zijn eigen specifieke weg te gaan, op basis van zijn 3-voudige talent.
7 Eind 1967 gaat Kres terug
naar Apeldoorn, begint daar (als profeet in wording) een opzienbarende,
spirituele commune (gevolg is onder meer: vriendschap met de burgermeester, permanente
aandacht van pers), en opent zijn eigen Apeldoorns Mime Centrum. Vanuit Bronk’s
Stichting Nederlandse Pantomime krijgt hij nog jaren ‘optredens en lessen door het
land’.
Als profeet-dichter publiceert Kres: Angst Voor
Waarheid. De focus van zijn optredens en lessen is: ‘meester worden in het ABC van de tragi-komische pantomime, vanuit
een onvoorwaardelijk liefdevolle verbondenheid met je eigen persoon, je
studenten, medespelers en publiek’.
8 In 1973 sticht profeet-Kres (in het verouderde dorp
Pieterburen, in de provincie Groningen) Impuls, een experimenteel dorp voor
wereldvrede, dat uitgroeit tot 16 huizen (met o.a. bakkerij, winkel en fabriekjes, allemaal op het terrein
van ecologisch voedsel, een drukkerij/uitgeverij, theater, herberg, een school,
voor de kinderen, en Impuls Mime Theater, dat o.a. optreedt op pleinen in de
stad Groningen, en in Amsterdam (vooral Melkweg en Festival of Fools). De
Tandarts, met Mark Lester als patient, is één van zijn sterkste pantomimes, en
kreeg later als ondertitel: ‘hoe de rijken rijker en de armen armer worden’.
Kres schrijft als
een razende in zijn schrijfhutje achter in de tuin, en publiceert in die
periode 3 boeken: Dit Ontzaglijke Leven, Woeste Dans/van René Kres, en Vorm
Stammen/op basis van vrijheid. Enkele van zijn sterkste spreuken in die tijd
zijn:
‘Werkelijk zien is doen.’
‘Een vijand is een vriend, vermomd als vijand.’
‘Jezelf zijn is geen ogenblik dezelfde zijn.’
‘Ik ben een bij, die een zee van bloesems vond, en terug
is in de korf. Wat kan ik anders doen dan dansen als een dwaas.’
Om dit alles tot stand te brengen begint hij
in 1972 het tijdschrift Impuls, en houdt toespraken overal in het land. Het
project bestaat tot halverwege 1980, en baart overvloedig opzien (zoals veel pers,
de bestseller Meander van Tessa de Loo, en een documentaire op de Italiaanse TV).
Kres ontmoet in
Amsterdam zijn grote liefde Amélie, die onschatbaar bijdraagt aan zijn ontwikkeling
in de komende tijd. Hij heeft dan al 1 kind, krijgt er met haar 2. Kres
schrijft: Amélie oftewel De Bloem Der Liefde.
9 Halverwege 1980
keert hij terug naar Amsterdam. Voor de mimespeler Kres vormen de jaren 80 zijn
‘straat-periode’. Hij zwerft door Europa, vooral in Italie, optredend op straat
en op pleinen, geld ophalend met de hoed. Naast pantomimisch ontwikkelt hij
zich ook muzikaal en verbaal. Eerst 3 jaren met Het Orkesje (een trio, met
zang, saxofoon, tuba, trombone, accordeon en concertina). Daarna solo met
Willy’s Life (zang, concertina, gitaar), tenslotte als duo Kres en Boonstra
(dwarsfluit, bandoneon, concertina, zang). Kres en Boonstra bereiken de finale
van Cameretten, met De Opvoering (2 gestileerde gangsters, die ‘opgelucht door hun
eigen mand vallen’).
Op grond van zijn rijke ervaring publiceert
Kres: Lof Der Straatcultuur.
In 1983 vindt hij in Italie zijn tweede thuis:
een spirituele gemeenschap van artiesten, levend in de heuvels bij Pian di Sco (onder
Firence), waaronder de pantomimespeler Stefano Baratto. Kres is door hen
ontdekt, optredend in Rome op de Campo di Fiori met Het Orkesje. Zijn optreden
in hun Osteria Theater pakt hilarisch uit. Bovenal zijn lied: Iedreen Is Gek (het
wordt direct vertaald: Son Tutti Matti), en zijn Rock-Song: One Two Three.
10 Sinds 1990
voltrekt zich een nieuwe ontwikkeling. De profeet in Kres kan zich vanaf het
begin in 1960 door de dichter in hem uitdrukken, echter niet door de mimische
dwaas. Op het Gymnasium heeft hij 9, 9, 10 voor zijn eindexamen Nederlands,
maar het ABC van de pantomime moet Kres nog stap voor stap veroveren, en zo
kneden dat het geschikt wordt voor de dichter-profeet.
In 1990 loopt Kres rond met het thema ‘de
geliefde en de kluizenaar’ (de mens die ja en de mens die nee zegt tegen de
wereld, een eerste experiment met zijn innerlijke trio Profeet-Dichter-Dwaas).
Dan verzoekt in 1991 Ide van Heiningen (directeur Nederlands Mime Centrum) om een
kinderstuk (dat Kres niet eerder maakte), in het kader van Internationaal Mime
Festival Amsterdam. Kres maakt De Slak, waarin de kluizenaar een profetische Slak
is, en de geliefde een heldhaftige Bij.
‘Slak!
Slak, Er is een Beer in het bos! Onze korf! Wat moeten we doen?!’
‘Welkom,
o Bij. Luister goed. Vecht niet met de Beer, en haat haar niet. Wacht de Beer
op, met een kleine zwerm van jullie Bijen. Zie alleen haar zwakke plek, haar
neus. Steek haar daar, voluit! Dat is genoeg. Vaarwel.’
IN
SPOOR VAN GRONDLEGGER BRONK
11 Kres maakt in
1992 De Mens Een Engel Op Poten, op basis van De Slak als metafoor. Zijn 3-voudige
profetische talent komt hierin verder door. Het wordt onder meer opgevoerd in
het Rob van Reijn Theater.
De dichter Kres schrijft de ballade: Mijn
Draak is God de Vader.
In hetzelfde jaar maakt Kres aan de Theater Hogescholen
in Nederland bekend dat hij een richting Clowns wil initieren, binnen één van
hun Scholen. Hun antwoord is: ‘Nee, Helaas.’ Onder clowns verstaat Kres een
theatraal, tragi-komisch figuur, die zich bemoeit met onze wereld. Clowns in alle
soorten, zoals mimische, muzikale, akrobatische clowns, of toneel-, dans-,
circus- en film-clowns. Van hoogvliegers als Don Quijote tot laagvliegers als
Sancho Panza.
In 1993 richt Kres de Nederlandse Clowns
Stichting op (zoals Bronk Stichting Nederlandse Pantomime begon), met de
Nederlandse Clowns School als eerste project. Samen met studenten en docenten
onderzoekt hij de clownsfiguur tot in haar diepste essenties. Wim Meuwissen
(directeur Theater Hogeschool Utrecht) verricht de opening van de School in het
gebouw De Liefde, waar de Amsterdamse Theater Hogeschool dans doceert.
Het eerste schooljaar krijgt in 1994 haar
finale in Italie, met optredens in het Osteria Theater bij Pian di Sco, en in
het nabije stadje Figline.
12 In 1995 in
Italie volgt Kres de troupe van Stefano Baratto naar het stadje Assisi (waar zij
optreden op de pleinen). Geinspireerd componeert hij Don Q, een toneelstuk van
20 minuten (op hun lijf geschreven, Stefano als Don Quijote). Ze brengen Don Q
uit, en toeren er 2 jaar mee door Italie.
In Amsterdam werkt Kres het toneelstuk uit
voor zichzelf, en voor de Nederlandse Clowns School. In 1996 voert hij in het Bellevue
Theater zijn toneelstuk Te Vuur En Te Paard op (een eigenzinnige Don Quijote),
waarin de profeet-dichter in hem krachtig doorkomt. Een kromme stok (door
Stefano gezaagd uit één van zijn olijfbomen) dient Kres/Don Q als paard, stok
en zwaard.
‘Het is
de Ene, Sancho, onze Kosmos, die Zich uitdrukt in 2 helften, in Godin en God.
Zoals de 2 helften van mijn hersenen, de 2 billen van jouw kont.’
‘Mevrouw,
ik ben weerloos
in uw aanblik. De schittering van uw
ziel is onweerstaanbaar. Dulcinea van Apeldoorn, mag ik u dienen, ik Don
Quijote van Amsterdam, redder van de wanhopige figuur?’
13 In 1997
brengt Kres het tijdschrift Moderne Clowns uit (Jaap Koning grafisch ontwerp),
en inspireert tot dialoog en samenwerking in het clownsveld. Zo heeft hij in
Moderne Clowns een dialoog met Herman Verbeek (Belgisch acteur, Commedia dell’ Arte-docent
aan Theater Hogeschool Arnhem), over hoge-status clowns, zoals een genie-figuur
of ziener. De Commedia kan volgens Verbeek alleen een politieke rol vervullen
tussen rijk (hoge status) en arm (lage status): clown en spiritualiteit is
onmogelijk. Terwijl Kres juist de harts-clown introduceert, die zich bemoeit
met de wereld, en onvoorwaardelijk liefheeft (onze hele mensheid, hele aarde,
hele Kosmos).
Hij houdt ook dialogen met top-artiesten uit
het tragi-komische veld, met zijn studenten, docenten en genodigden als publiek.
O.a. met Ton Lutz, Freek de Jonge, Peter Faber, Karel de Rooy (Mini/Maxi),
Herman van Veen, Johnny Melville, Jango Edwards. De dialogen verschijnen in
Moderne Clowns, inclusief foto’s.
Met Ton Lutz creeert hij een masterclass: de
Toneel-Clown. Er komt onvoldoende aanmelding.
14 Kres maakt
met zijn studenten ook toneelstukken (als studies), onder meer zijn toneelstuk
Ik Lach Mij Dood (waarin wordt opgevoerd dat ‘vele keren sterven tijdens je
leven’ je leven in een gezonde ontwikkeling en op koers houdt).
De TV maakt een portret van de pantomimespeler
René Kres.
In 1998 begint Kres Festival Moderne Clowns
(in De Hallen in Oud West, waar zijn stichting intussen is gevestigd). De
burgermeester van Oud West opent het Festival. Waarna Rob van Reijn op mimische
wijze de estafette-stok van de pantomime aan Kres overdraagt. Met als doel om
deze figuratieve kunst (aan de kant geblazen door de komst van de Moderne Mime
in de jaren 80) weer aan te blazen. Jan wolff (toen nog directeur van de IJsbreker,
later van Muziekgebouw aan het IJ) ondersteunt dit nieuwe, internationale
Festival, zowel financieel als personeel.
In de tijd van het Festival overlijdt één van Kres’
beste vrienden, Koert Smits (bestuurslid van zijn stichting). Kres treedt op
bij de kist tijdens de begrafenis, en laat een bomvolle zaal huilen en lachen
(in de geest van hun vriendschap, op verzoek van zijn vrouw). Er gaat een golf
van pers door het land, inclusief TV. In Moderne Clowns initieert Kres de
‘ritual clown’, als een mogelijke clowns-specialisatie.
15 In 1999
brengt Kres zijn toneelstuk Zalig Zijn De Dwazen uit, waarin de dichter-profeet
in hem nog krachtiger doorkomt.
‘Zalig
zijn zij, die tegronde gaan aan onze maatschappij. Zij zijn de dapperen in de
strijd, hun vlaggen wapperen van tederheid.’
‘Onze wereld
schreeuwt om tederheid. Onze wereld schreeuwt om mij. Ik kom, wereld, ik kom.
Om het virus van tederheid te verbreiden, over onze hele aarde.’
Opvallend is, dat het toneelstuk voor zijn 3 medespelers
al lang af is. Zij willen ermee ‘on tour’, maar Kres niet. Er moet nog iets
gebeuren, voelt hij. De anderen stappen eruit, en het dringt tot Kres door dat
hij niet meer in een theater of toneelstuk wil optreden. Hij wil zich direct bemoeien
met de wereld, vanuit zijn clowns-figuur, en droomt dat hij op zijn stok het
theater uitrijdt, de straat op. Hij droomt een Optocht van Dwazen voor
wereldvrede.
16 In
diezelfde tijd gebeurt er veel meer. Kres kan niet verder met zijn Nederlandse
Clowns Lab, zijn onderzoek is voltooid. 2000 wordt het finale-jaar van
Nederlandse Clowns School, Moderne Clowns (tijdschrift), en Festival Moderne
Clowns. Eind 2000 is zijn stichting omgedoopt in Global Clowns, met als
ondertitel: ‘for global peace’.
Kres verliest al zijn medewerkers (zowel de clowns
als de ‘organisatie’). Zoals dit ook gebeurde in 1980 met zijn Vredes Dorp, het
Impuls-Lab in de provincie Groningen. Toen was Kres’ onderzoek ook voltooid, en
schakelde hij naar een hoger plan (een zelf-gebouwd, experimenteel, ecologisch
dorp van 50 huizen, voor wereldvrede, beginnend in caravans). De oorzaak lijkt
bovenal te liggen in ‘for global peace’. Met andere woorden ‘in het feit, dat
Kres gedreven is tot een missie voor wereldvrede, vanuit een innerlijke en
mondiale noodzaak, en niet anders kan.’ ‘Met of zonder de anderen, hij schakelt
naar een hogere versnelling, zo gauw het zijn tijd is.’
Door in Amsterdam ‘global’ te gaan (er wonen
200 volkeren) vindt Kres in korte tijd docenten voor Global Clowns School
(afkomstig uit verschillende landen). Hij experimenteert met een Optocht van
Dwazen voor wereldvrede, in de straten van Oud West.
Dan valt Nederlands Jan Klaassen-speler Wim
Kerkhove, als geroepen uit de lucht. Hij heeft een pauze nodig in zijn
artistieke drang, wordt coordinator van Global Clowns School.
OPMAAT
PROFEET-DWAAS
17 In 2002
richt Kres Global Clowns Troupe op, met clowns-figuren uit verschillende landen
(waarvan enkelen ook docent zijn aan Global Clowns School).
In de monumentale Hallen in Amsterdam West (Global
Clowns is hier gevestigd) ziet hij een legende ontstaan (in de vorm van een
Festival). Hij ziet een ‘Volkje van Dwazen voor wereldvrede’ (Global Clowns
Troupe), waarvan hijzelf niet alleen initiator en artistiek leider is, maar ook
als clownsfiguur de noodzakelijke Aanvoerder. Niet omdat hij zo graag wil
schitteren, maar omdat hij móet schitteren. Omdat zijn 3-voudige talent voor
dit Aanvoerderschap is gebouwd, en zich stap voor stap hiertoe heeft ontwikkeld
(Kres: ‘Ons talent is onze verantwoordelijkheid en ons geschenk.’).
18 In een
historisch boek leest Kres over de legendarische, Europese Harlekijn-figuur. In
de Middeleeuwen rijdt hij als Aanvoerder aan het hoofd van een Optocht door de
straten, voor vrijheid, autonomie, originaliteit. In Oud Nederlands heet
Harlekijn ‘Hellequin’, wat Hellekoning betekent, aanvoerder van duivels. Voor
de dictatoriale, fundamentalistische Christelijke Kerk waren alle mensen
duivels, die zich niet aan haar spelregels onderwierpen. Ontelbaren verloren
hun leven op brandstapels, waaronder vele vrouwen.
In hetzelfde boek leest Kres over Cervantes,
die gevangen zit in Algerije, en verhalen hoort over de legendarische,
Arabische dwaas-wijze Nasreddin Hodja, die hem diep raken. Dromend over
Nasreddin en Harlekijn creeert Cervantes de figuur van Don Quijote.
Ineens herkent Kres zijn eigen, autonome,
originele ontwikkeling in een historische lijn. Dit treft hem tot in zijn merg,
voedt en steunt hem in zijn onmogelijke,
noodzakelijke missie voor wereldvrede. ‘Ook onze huidige wereld schreeuwt om
werkelijk volwassen aanvoerders.’
19 In 2002
neemt Sihali Yalciner (Turks acteur/regisseur, speler Global Clowns Troupe, wonend
in Amsterdam) Kres mee naar Turkije. Naar de stad Izmir, waar Yalciner 3K leidt
(een grote theatergroep van jong talent, met veel kansarmen), en naar het stadje
Karaburun in de heuvels aan zee (in de verte het Griekse eiland Lesbos), waar een
voormalig olijf-fabriekje hun theater-lab en commune-huis vormt. Zij experimenteren met de
Optocht van Dwazen, zowel in Izmir als in Karaburun. De bevolking is uitgelaten
(inclusief hun burgermeesters). Kres vindt hier zijn 3de thuis.
Vanaf die tijd halen Kres en Yalciner de 3K-troupe
elk jaar ook naar Amsterdam. Terwijl Yalciner Griekse tragedies en comedies met
hen maakt (voor theaters en op straat), vormt 3K ook de basale troupe voor de
Optocht van Dwazen in de komende jaren. In 2005 laat Kres hen met Yalciner met de
boot uit Izmir naar Brindisi in Italie varen, voor Optochten met Stefano
Baratto’s troupe bij Firence.
Kres-Yalciner is een tandem. Zij introduceren
zich (met knipoog) als Don Quijote en Nasreddin Hodja.
20 In Kres en Yalciner
(beiden ook dichters) komen vele, historische lijnen samen, om omgevormd te
worden voor onze huidige wereld en komende tijd. Niet alleen Cervantes, Don
Quijote, Nasreddin Hodja en Harlekijn, maar o.a. ook de legendarische, mystieke
Soefi-dichter Rumi (uit de Turkse, Arabische cultuur), die de Dans van de
Wervelende Derwisjen maakt, en alle fundamentalisme overstijgt. Ook Homerus (de
legendarische Griekse dichter) die in Izmir en Karaburun heeft geleefd.
Asya Isik (bestuurdslid van Sihali’s 3K)
inspireerde hartnekkig het stadsbestuur van Izmir tot de bouw van het Homerus Theater
(een kopie van het antieke Ephesus Amphi-Theater), en het staat er nu, in de
wijk Bornova. Isik is mede-oprichter van Karaburun’s Poetry Festival, waarin
ook Yalciner en Kres optreden.
Kres studeert als jongen op Apeldoorns
Gymnasium Grieks en Latijn, leest Homerus, en kent West-Turkije als Klein Azie,
dat met Griekenland en Italie de bakermat van onze Democratie vormt.
PROFEET-DWAAS
OPGESTAAN
21 In 2003
maakt Kres (hij is bijna 60) een ontzaglijke gebeurtenis door, een vervulling
voor hem zonder weerga. Zijn clowns-figuur breekt door naar de pantomimische figuur
van een Profeet-Dwaas voor wereldvrede. De profeet rijdt op Stefano’s kromme
stok, aan het hoofd van een Optocht van Dwazen, met 2 vingers afwisselend fluitend
als een vogel en het V-teken makend, en een toespraak houdend waar mogelijk.
Op 23 mei 2003, met hulp van Kerkhove,
Yalciner, 3K, een Italiaanse delegatie, studenten en docenten van Global Clowns
School, voert Kres (op een pleintje in Amsterdam Oud West) het Ontwaken Van De
Profeet-Dwaas op. Om daarna aan het
hoofd van de Optocht van Dwazen spiralend over het plein te trekken, en door de
straten te verdwijnen.
De Profeet-Dwaas is geboren, is opgestaan. Kres’
3voudige aanleg is een 3-eenheid geworden. Kres is aangekomen in het onontkoombare
brandpunt van zijn totale leven.
‘Mensen
van alle volken, Sta mij toe dat ik spreek. Sta mij toe dat ik jullie uitnodig.
Dat ik jullie uitnodig op de dansvloer van onze aarde.’
‘Mensen
van alle volken, Ik nodig jullie uit om te dansen. Ik nodig jullie uit op de
dansvloer van onze aarde, om onze droom te dansen. Om met ons allen onze
mondiale droom te dansen. De droom van onze menselijke soort. De droom van ons
hart.’
‘Mensen
van alle volken, Ik ben gekomen, om jullie uit te nodigen. Volg mij.’
Kres schrijft zelf zowel de Nederlandse- als
de Engelse versie, en in vertaling spreekt hij even later ook Italiaans en
Turks. De Optocht van Dwazen voltrekt zich vele keren, vooral in en om Amsterdam,
Istanbul, Ankara, Izmir en Karaburun. Maar ook in en rond Pescara en Firence in
Italie.
In 2006 experimenteert Kres met de Italiaanse
Pulcinella-vertolker Bruno Leone (zoals Kerkhove de Nederlandse Jan
Klaassen-vertolker is), zowel in Napels als in Amsterdam (‘Pulcinella rencontre
Profeta Folle’).
23 In 2006 zijn
de Student Olympics in Izmir. Kres stelt het stadsbestuur voor om de Optocht
van Dwazen te houden als finale: de Profeet-Dwaas met Yalciner’s 3K voorop,
gevolgd door studenten uit de hele wereld, door het hart van de stad (gekromd
rond de zee) voor wereldvrede. ‘Nee, Helaas.’
In hetzelfde jaar publiceert hij: Prophet-Fool
(een voorstudie van zijn nieuwe boek).
Jaap Koning (grafisch ontwerper o.a. van Moderne
Clowns/tijdschrift en van Prophet-Fool) zegt: ‘Ik wil de Profeet-Dwaas
fotograferen in landschappen’. Ze beginnen in de heuvels op de Veluwe (waar
Kres als jongen is opgegroeid en toespraken hield), met verrassend resultaat.
In 2007 werkt Kres aan zijn nieuwe boek bij
zijn vriend (anthropoloog, schrijver, vogelkenner) Rob Mooser, aan de voet van
de Pyreneen in Spanje, nabij Huesca. In die dagen verzamelt zich een troupe van
100.000 kraanvogels. Geholpen door Moosers’s kennis ziet Kres een metafoor voor
wereldvrede. Het wordt één van de belangrijkste teksten van zijn boek (titel:
Zie de Kraanvogels). Ook maakt Mooser foto’s van ‘Profeet-Dwaas in Pyreneen’.
24 In 2008
publiceert Kres het eerste deel van Dans van de Profeet-Dwaas (dans met de pen/tekst,
dans met de stok/foto’s). Ontwerper is Koning.
In 2006 en 2007 zijn de Optochten van Dwazen door
de straten van Amsterdam West gefilmd (in 2007 door Ayoub en Co). In 2008 trekt
de Optocht (met dank aan Koning) voor het eerst ook door landschappen (De Veluwe,
Bloemendaalse strand en duinen, vliegvelden Lelystad en Teuge, en in Turkije:
zee en heuvels rond Karaburun).
Sinds 2008 zijn film (Ayoub en Co) en
fotografie (Koning en Co) een vast onderdeel van de werkwijze. Direct publiek
is overbodig. De Optocht is voor de dansers een autonoom en volwaardig ‘groeiproces naar wereldvrede’ (zowel
innerlijk als onderling) . De basale focus wordt een wereldpubliek op internet.
Eerst wordt gewerkt aan een digitale versie van
het boek Dans van de Profeet-Dwaas, en aan een film over Profeet-Dwaas met
Optocht van Dwazen, ‘experimenten met een nieuw voertuig’.
25 Vast
onderdeel (in Nederland) is ook de KLM-piloot Hans Nordsiek (clown geworden in
het laatste schooljaar van Global Clowns School, 2003/4), met zijn 2de
Wereld Oorlog, 2-zits, 2-dekker vliegtuigje (al of niet aan het hoofd van een zwerm
van vliegtuigjes, zoals in 2008 bij vliegveld Lelystad).
In 2009 wordt de Optocht op de Veluwe gefilmd,
met een grote menigte. In de lucht vliegt Nordsiek een opwaartse spiraal voor
wereldvrede. Kres stuurt in 2009 een concept naar Istanbul (in 2010 Culturele Hoofstad
van Europa): ‘De Optocht van Dwazen op een brug over De Bosporus, in de lucht
een zwerm vliegtuigjes, met Nordsiek aan het hoofd, en een theatraal Concert
vooraf’. Ondertitel: ‘Turkije brugland voor wereldvrede’. Door misverstand komt
het concept te laat.
De Toespraak van de Profeet-Dwaas krijgt een 4de
couplet:
‘Mensen
van alle volken, Onze tijd is gekomen. Wat onmogelijk was, is nu mogelijk. We
ontsluiten onze droom van wereldvrede, in onszelf en in elkaar. Ons hart neemt
de leiding over onze hele aarde. Onze menselijke soort wordt volwassen.’
26 In 2010
worden het boek Dans van de Profeet-Dwaas en de film Profeet-Dwaas met Optocht
van Dwazen voltooid (beide Engels/Nederlands). Dans van de Profeet-Dwaas kan
een meesterwerk zijn, maar voor Kres is het boven alles een pamflet, waarin hij
werkelijk oproept tot wereldvrede en een praktische weg wijst.
De Turkse dichter Cevdet Yuceer (Izmir) begint
het boek in het Turks te vertalen.
Kres voelt een onweerstaanbare drang de figuratieve
pantomime weer aan te blazen, als wereldtaal, voor wereldvrede. Hiervoor richt
hij Pantomime Lab op, en begint O Pantomime te componeren, ‘pantomimisch zelfportret
vanaf 1960’ oftewel ‘het ontstaan van de Profeet-Dwaas voor wereldvrede’.
Pantomime Lab vormt een onderdeel van zijn
nieuwe organisatie Fools Worldwide (een project van Global Clowns). O Pantomime
wordt een duet. In 2011 begint hij te repeteren met Alexander Hijmans (in
2003/4 was Hijmans tegelijk met Nordsiek student aan Global Clowns School).
Met Ayoub maakt Kres de website www.foolsworldwide.com,
waarop Dans van de Profeet-Dwaas en de Optocht-Film vanuit elk land te beleven
zijn. Een mijlpaal.
OPMAAT
MONDIALE ACTIE
27 In
Karaburun, zomer 2011, verschijnt Tugay Basar uit Istanbul (virtuoos body-musician,
en al jaren vriend). Hij wil door Kres ingewijd worden in de pantomime. Een
fontijn van inspiratie komt vrij. Het dringt tot Kres door dat zijn Lab van Profeet-Dwaas
met Optocht (in het kader met Yalciner) is voltooid. Hij schakelt door naar een
hoger plan. Hiervoor besluit hij dat hij niet alleen in Amsterdam moet wonen,
maar structureel ook in Istanbul. Zo dat Fools Worldwide en het onderdeel Pantomime
Lab in beide steden zijn gevestigd.
Sindsdien werkt hij zowel in Amsterdam aan O
Pantomime (met Hijmans) als in Istanbul (met Basar). In dezelfde tijd werkt hij
aan Prophet-Fool Diary, dat als blog/tijdschrift uitkomt, in samenhang met de
website. Tijdschrift en toespraken (zoals voor Impuls in de jaren 70) zijn opnieuw
noodzakelijk. Nu om op mondiale schaal een netwerk aan te blazen, een netwerk van
‘zwermen voor wereldvrede’.
Kres voltooit zijn ABC-les Pantomime (waarin
een halve eeuw ervaring is verwerkt). De les is basaal voor alle theatrale of
rituele kunst, bovenal voor wereldvrede.
28 Kres barst
van inspiratie voor 2012. Hij schrijft René Kres Pantomimespeler sinds 1960,
een mimisch zelfportret oftewel ‘het ontstaan van de Profeet-Dwaas’. Schrijft
het concept voor een nieuwe film: ‘Ik span een koord, van Amsterdam naar
Istanbul, hoog boven onze menselijke soort, om te dansen voor wereldvrede,
vanuit een innerlijke en mondiale noodzaak.’ ‘Met zwermen van dwazen als vorm,
en pantomime als wereldtaal.’
In maart 2012, in Istanbul, werkt hij aan
versie 2 van zijn pantomime De Tandarts, met als ondertitel: ‘hoe de armen hun
armoede en de rijken hun rijkdom overstijgen’. Ook werkt hij aan een Opera, op
basis van een Pantomimisch Koor (voorlopige titel: Te vuur en te Paard). Weer is de noodzakelijke
volwassenwording van onze mensheid het hoofd-thema, omvattend ook het thema
Vrouw-Man en Godin-God.
29 Eind maart,
op de Veluwe in Nederland, stroomt de noodzakelijke tekst in een paar uren tijd
uit zijn pen, met als titel: ABC van onze Huidige Kosmos. De tekst wordt het
brandpunt van de Opera, en van zijn nieuwe boek: Zang van de Profeet-Dwaas (dat
bestaat uit alle teksten van de Opera, plus foto’s van het Pantomimische Koor,
dat de Opera opvoert).
Eind zomer 2012 schrijft zijn pen De Harde
Bedding, ‘voor de verlossing van onze huidige mensheid’. De tekst ABC van onze
Huidige Kosmos vormt hiervan het hart. De komst van Prophet-Fool Diary heeft
hierop gewacht.
KRES-BRONK
30 Dit alles
werpt een uitzonderlijk licht op de relatie van René Kres en Jan Bronk. Jan Bronk
heeft als kind een horrelvoet, en wordt grondlegger van de pantomime in
Nederland (in de jaren 50, 60, 70). Rob van Reijn heeft een hazenlip, en wordt
het gezicht van de pantomime. Beiden vormen hun zwakte om tot kracht. Waar
Bronk helaas vroeg sterft, leeft van Reijn in hoge ouderdom, nog steeds in
actie. Hij zit ook sinds 2001 in het bestuur van Kres’ Stichting Global Clowns.
Jan Bronk is eerst acteur, maar ziet dan de
Franse film Les Enfants du Paradis (een meesterwerk in de jaren 50): het leven
van de pantomime-speler Debureau uit de 19de eeuw. Bronk is verloren
(zoals velen in vele landen), de film blaast de pantomime aan, en wordt een
rage. De rest van zijn leven wijdt Bronk in totale overgave aan deze kunstvorm
(waarbij hij zich, anders dan van Reijn, ook buiten de tragi-komische,
figuratieve stijl ontwikkelt).
Sinds Kres de figuratieve, tragi-komische
pantomime opnieuw aanblaast (de richting
van Debureau, waarin Bronk en van Reijn meesters zijn), lijkt het geen toeval,
dat Bronk uit de lucht valt in het 21 jarige leven van Kres in Apeldoorn, en hem
inwijdt in de pantomime. ‘Hun dank aan elkaar is tijdloos.’
31 Kres beperkt
zich echter niet tot de pantomime van Bronk en van Reijn, en schakelt naar een
hoger plan, dat niet eerder bestond. Niet tijdens de beroemde Franse Mime uit
de jaren 50, 60, 70 in Parijs (gevolg van de film), noch tijdens de beroemde Italiaanse
Commedia dell’ Arte in de vorige eeuwen. Al die tijd wordt alleen de onvolwassenheid
van de mens gespiegeld. Commedia en Pantomime brengen veel figuren voort (zoals
Arlecino, Colombine, Pulcinella, Pierrot, Marceau’s Bip, van Reijn’s Maccus). Echter
geen enkele volwassen figuur, die
onvoorwaardelijk liefheeft, wat (met overdrijving) niet minder komisch
of hilarisch is. Ook Don Quijote is geen volwassen figuur.
Kres’ creatie van de Profeet-Dwaas is in dit
licht van een totaal andere orde, en een reusachtige sprong. Precies de sprong,
waartoe onze huidige mensheid geroepen en genoodzaakt lijkt: werkelijk volwassen worden, in de zin van
onvoorwaardelijk liefhebben, onszelf, alle mensen van alle volken, onze hele
aarde, onze hele Kosmos.
32 De Profeet-Dwaas in
Kres zegt:
‘Onder
dwazen versta ik alle mensen van alle volken, die vanuit hun hart leven of
hiervan zwanger zijn. Alleen dwazen zijn in staat tot het onmogelijke: het
ontsluiten van een massale, mondiale omvorming naar wereldvrede, door een
netwerk te vormen van zwermen, onder vele namen, in de nu komende tijd, over
onze hele aarde.’
Net als Bronk en van Reijn heeft ook Kres
hiervoor een zwakte omgesmeed tot kracht. Machteloze tederheid (zoals in zijn
toneelstuk Zalig zijn de Dwazen) wordt omgevormd tot een onvoorwaardelijke,
humorvolle, oordeelloze, effectieve, belangeloze, liefdevolle daadkracht (vanuit
een moeiteloze losheid), in de vorm van een Profeet-Dwaas voor wereldvrede,
waarin hij zichzelf ziet als een noodzakelijke inspirator en katalysator voor
onze huidige mensheid.
KLAAR
VOOR ACTIE
33 Aan de vruchten kent men de boom,
maar kent ook de boom zichzelf.
Kres is klaar, voelt hij, om de Heldendaden te
verrichten, waarvoor hij gekomen is. In november 2012 begint hij zijn blog
Prophet-Fool Diary, waarop hij René Kres Pantomimespeler sinds 1960 publiceert,
en De Harde Bedding. Op de website www.foolsworldwide.com
had hij al gepubliceerd Dans van de Profeet-Dwaas
en Profeet-Dwaas met Optocht van Dwazen. Website en blog zijn geschakeld,
vullen elkaar aan, en vormen samen Fools Worldwide Uitgeverij.
Zijn publicaties vormen de vruchten, waarin
hij zich op internet aan onze wereld kenbaar maakt. In de samenhang van deze 4
vruchten (het geheel overstijgt vergaand hun som) wordt Kres zichtbaar voor wie
het voor mogelijk houdt. Nog vele publicaties zijn in de maak.
Alleen
wat je voor mogelijk houdt, kun je zien.
Zijn complete toespraak tenslotte:
‘Mensen
van alle volken, Sta mij toe dat ik speek. Sta mij toe dat ik jullie uitnodig.
Dat ik jullie uitnodig op de dansvloer van onze aarde.’
‘Mensen
van alle volken, Ik nodig jullie uit om te dansen. Ik nodig jullie uit op de
dansvloer van onze aarde om onze droom te dansen. Om met ons alle onze mondiale
droom te dansen. De droom van onze menselijke soort. De droom van ons hart.’
‘Mensen
van alle volken, Onze tijd is gekomen. Wat onmogelijk was, is nu mogelijk. We
ontsluiten onze droom van wereldvrede, in onszelf en in elkaar. Ons hart neemt
de leiding over onze hele aarde. Onze menselijke soort wordt volwassen.’
‘Mensen
van alle volken, Ik ben gekomen om jullie uit te nodigen, op de dansvloer van
wereldvrede. Volg mij.’
Ha René,ik ken je nog van Apeldoorn toen ik bij jullie (dus ook Paula en Kamille) logeerde
BeantwoordenVerwijderenmet mijn zoon van 7.Hoe is het hen vergaan, je schrijft er niet over.
En is je broer Richard die ik erg graag mocht nog met die duits-aandoende vrouw getrouwd??
Martine van Dam, alias José van Duyn
hallo rene
BeantwoordenVerwijderenIk zat op de clownsschool onder andere met jose sueters en camilla
Ik wontmoette in Arnhem oude vriend van jou en ik wil als nar en dwaas in het theater iets gaan maken en dacht aan jouw woorden tijdens het jaar aan clownsschool. Mijn ziel wil zich openbaren vanuit de clown en wil mensen raken en dienstbaar zijn. Waar en hoe kan ik met je in contact komen, wie kan me helpen hiermee , mail of telefoon of.
Groetjes
irmgard van den Eijnden
Je kunt mij vinden via mailadres
BeantwoordenVerwijderenarvore.irmgard@gmail.com
Beste Rene,
BeantwoordenVerwijderenwil je me bellen op 0650485565, groet, Ruut
Dag René. Door deze samenvatting over jou te lezen voel ik weer hoe ik in dezelfde levensstroom zit. Ik zal vooral doorgaan met mezelf zijn en voor anderen
BeantwoordenVerwijderenBen blij dit verhaal over jou te lezen lezen. Voel veel herkenning in mijn eigen beleving.Ga door met jezelf zijn. Dit doe ik ook.
BeantwoordenVerwijderenWat een bijzonder verhaal. In één adem uitgelezen. Ik woon in jouw dorp, al ruim 30 jaar. Groetjes van een bewonderaar.
BeantwoordenVerwijderen